'Net ihracatın büyümeye katkısı pozitif'
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, avro-dolar paritesinin düşmesinin ihracatı olumsuz etkilediğini belirterek, ''Parite 2011 düzeyi ile aynı kalmış olsaydı, ihracatımız 5,7 milyar dolar daha fazla olacak, ihracat artış hızı yüzde 13,7 yerine yüzde 19,4 olacaktı'' dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Ekonomi Bakanlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı ve İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi'nin bütçeleri görüşülüyor. Bakanlığının bütçesi üzerinde sunum yapan Bakan Çağlayan, dünyanın hem iktisadi hem de siyasi anlamda en kırılgan dönemlerinden birini yaşadığını belirterek, bir değişim ve dönüşüm sürecine tanıklık ettiklerini ifade etti. Son açıklanan IMF tahminlerinin bir önceki döneme göre aşağı yönlü revize edildiğine dikkati çeken Bakan Çağlayan, bu kapsamda 2012 yılı büyüme tahmininin dünya ekonomisi için yüzde 3,5'ten yüzde 3,3'e, gelişmiş ekonomiler için yüzde 1,4'ten yüzde 1,3'e, gelişmekte olan ülkeler için ise yüzde 5,6'dan yüzde 5,3'e çekildiğini hatırlattı. Çağlayan, Türkiye'nin kendi doğruları ile hareket ettiğini ve herkesin imrendiği bir konumda yer aldığını dile getirerek, 2012 yılının ilk altı ayında ortalama yüzde 3,1 oranında büyüyen Türkiye ekonomisinin, AB ve IMF tahminlerine göre yıl sonu itibariyle yine Avrupa'nın en hızlı büyüyen 2. ekonomisi olacağının öngörüldüğünü kaydetti.
Bu yılın Haziran ayında 25 milyon 577 bin kişi ile Türkiye ekonomisinin 88 yılın istihdam rekorunu kırdığını belirten Çağlayan, ''Türkiye, bu işsizlik oranı ile AB ortalamasının altında ve 15 AB üyesi ülkeden daha iyi durumda. 2011'de yüzde 39,4 olan kamu borcu-GSYİH oranı ile AB'deki 21 ülkeden daha iyi konumdayız. Merkezi hükümet bütçe açığının GSYİH'ya oranı yüzde 1,3. Bu açıdan 23 AB ülkesinden daha iyi durumdayız. AB tanımlı bütçe açığımızın GSYİH'ye oranı yüzde 2,6. Bu açıdan ise 18 AB üyesinden daha iyi durumdayız'' diye konuştu.
Bakan Çağlayan, bütün bunlar dikkate alındığında, Türkiye'nin kredi notunun Fitch tarafından yükseltilmesinin Türkiye ekonomisindeki olumlu gelişmelerin geç ve yetersiz de olsa takdir edildiğinin göstergesi olduğunu söyledi. Bakan Çağlayan, 2012 yılının 9 aylık verilerine göre Türkiye'nin dünyada ihracatını en hızlı artıran 4. ülke olduğunu belirterek, ''Avrupa krizi bu kadar uzun sürmeseydi, Orta-Doğuda ve Afrika'da sorunlar çıkmasa ya da bir an önce çözülseydi ihracatımızı daha da artırabilirdik. Avro/dolar paritesinin düşüyor olması ihracatımızı olumsuz etkiliyor. Parite 2011 düzeyi ile aynı kalmış olsaydı, ihracatımız 5,7 milyar dolar daha fazla olacak, ihracat artış hızı yüzde 13,7 yerine yüzde 19,4 olacaktı'' diye konuştu.
Çağlayan, ihracat artışının tek bir mal ya da tek bir ülkeden kaynaklanmadığını dile getirerek, 2012 yılının ilk 9 ayında 97 faslın 64'ünde ihracatta artış yaşandığını, ihracatın 31 aydır yükseldiğini bildirdi.
''Net ihracatın büyümeye katkısı 4 çeyrektir pozitif''
Pazar çeşitlendirmesinin ihracattaki önemine değinen Çağlayan, AB'nin ihracattaki payının 2002'de yüzde 56,6 iken, 2011 yılında yüzde 46,2 olduğunu, 2012 Ocak-Eylül döneminde ise yüzde 38'e gerilediğini vurguladı. Çağlayan, bu gerilemeyi krizin Türkiye'ye sunduğu bir fırsat olarak değerlendirdiklerini söyledi. Bugün itibarıyla 233 Ticaret Müşaviri veya Ataşesi'nin diğer ülkelerde görev yaptığını ifade eden Çağlayan, hedef öncelikli pazar listesini yenilediklerini, 2012-2013 dönemi için 17 hedef ve 27 öncelikli ülkeyi belirlediklerini kaydetti. Çağlayan, net ihracatın büyümeye katkısının 4 çeyrektir pozitif geldiğine dikkati çekerek, net ihracatın yaklaşık 5 puanlık katkısıyla 2012 ilk yarısında ekonominin yüzde 3,1 büyüdüğünü bildirdi. Cari açığın 2012 yılında hızla azalmaya başladığını ifade eden Çağlayan, Ağustos ayında cari açığın 1,2 milyar dolara düşerek, 2009 Ekim ayından sonra, son 34 ayın en düşük düzeyine indiğini belirtti.
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Turquality kapsamında 2006-2011 döneminde 306 milyon lira, 2012 yılının ilk 10 aylık döneminde ise 114,2 milyon lira destek ödemesi yapıldığını bildirdi. KOBİ'lere yönelik desteklerin 2012 yılında da devam ettiğini belirten Çağlayan, 2011 yılından bugüne kadar 70 farklı işbirliği kuruluşundan 116 proje başvurusu alındığını, bu projelerin 100 tanesinin şu anda aktif olarak yürütüldüğünü belirtti. Çağlayan, 2012 yılı Ocak-Ekim döneminde bin 776 kişinin katılımıyla toplam 72 ülkeden 63 adet alım heyeti programı gerçekleştirdiklerini ifade ederek, 2012'de 120 ülkeye yönelik 3 bin 409 fuarı, bireysel katılımı desteklenen fuarlar listesine dahil ettiklerini anlattı. Bakan Çağlayan, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kaynaklarından, ihracatçıların daha rekabetçi ortamda ihracat yapabilmeleri için firmalara 2012 yılı 1 Ocak-31 Ekim döneminde toplamda 629,4 milyon lira ödeme gerçekleştirdiklerini bildirdi. Mevcut Serbest Bölgeler uygulamasını yeniden ele alan, genişleten ve zenginleştiren bir model üzerinde çalışmalarını tamamladıklarını vurgulayan Çağlayan, ''Buna 'yeni nesil serbest bölgeler' diyoruz. Yeni nesil serbest bölgeler ile lojistik, taşıt bakım-onarımı, Ar-Ge, tarım, yatçılık ve sağlık gibi konularda ihtisas serbest bölgeleri kurmayı hedefliyoruz'' diye konuştu.
Müteahhitlik sektörü
Bakan Çağlayan, yurtdışındaki müteahhitlik hizmetleri hakkında da bilgiler vererek, 1972'den 2012 yılı Eylül ayı sonuna kadar 96 ülkede 227 milyar dolar değerinde 6 bin 663 proje alındığını ifade etti. Çağlayan, hizmet ihracatına yönelik çıkarılan ilk destek programının 25 Haziran 2012 tarihinde yürürlüğe girdiğine dikkati çekerek, tebliğin yayımlandığı tarihten bu yana sağlık turizmi, bilişim, film ve eğitim sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşlardan söz konusu destekten yararlanmak için 300'den fazla başvuru aldıklarını bildirdi. Bu yılın ilk 8 ayında Türk girişimlerinin yurtdışında 3 milyar dolar düzeyinde yatırım yaptığını ifade eden Çağlayan, bu kapsamda yurt dışında gerçekleştirilen yatırımların belirlenmesi çalışmalarına başladıklarını anlattı. Çağlayan, Türkiye Lojistik Master Planı hazırlanmasına yönelik çalışmaların yürütüldüğüne dikkati çekerek, Master Planı'na ilişkin bir taslak Strateji Belgesi'nin hazırlandığını, yurt içinde ve yurt dışında lojistik merkezler kurulmasına ilişkin çalışmalara devam ettiklerini vurguladı. Bu kapsamda, yurt dışı çalışmalarında öncelikle Rusya Federasyonu ve ABD'yi hedef ülkeler olarak belirlediklerini belirten Çağlayan, ikinci aşamada da Romanya, Irak, Ukrayna ve Uzak-Doğu gibi, ihracatta ve transit geçişlerde özel önem taşıyan merkezler üzerinde yoğunlaşacaklarını kaydetti.
Yatırım teşvik belgeleri
Bakan Çağlayan, yeni teşvik sistemi hakkında da bilgiler vererek, 20 Haziran 2012 tarihinden Ekim ayı sonuna kadar yeni teşvik sistemi kapsamında 17,9 milyar lira tutarında bin 495 adet yatırım teşvik belgesi düzenlendiğini söyledi. Düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin 15,1 milyar lira tutarındaki bin 400 adedinin yerli, 2,8 milyar lira tutarındaki 95 adedinin ise uluslararası sermayeli şirket tarafından alındığını belirten Çağlayan, düzenlenen teşvik belgelerinde 61 bin 700 kişilik istihdamın öngörüldüğünü bildirdi. Çağlayan, yeni teşvik sistemine göre düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin 895 adedinin, Bölgesel Teşvik Sistemi kapsamında verildiğini dile getirerek, bu belgelerde öngörülen sabit yatırım tutarının 10,1 milyar lira ve ilave istihdamın 44 bin 994 kişi olduğunu vurguladı. Büyük Ölçekli Yatırımlar kapsamında 10 adet teşvik belgesi düzenlendiğini belirten Çağlayan, söz konusu belgelerde 4 bin 17 kişilik istihdam sağlanması ve 1,6 milyar lira tutarında yatırım yapılmasının öngörüldüğünü söyledi. Genel Teşvik Sistemi'nde ise 590 adet yatırım teşvik belgesinin düzenlendiğini ifade eden Çağlayan, bu kapsamda öngörülen sabit yatırım tutarının 6,2 milyar lira ve ilave istihdamın 12 bin 689 kişi olduğunu bildirdi. Bakan Çağlayan şöyle devam etti:
“Yeni teşvik sisteminde verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 17,9 milyar liralık toplam sabit yatırım tutarının 8,4 milyar lirası imalat, 5,4 milyar lirası hizmetler, 3 milyar lirası enerji, 1,1 milyar lirası madencilik sektörlerinde. Yatırım teşvik sistemi içerisinde yer alan destek unsurlarından faiz desteği kapsamında ilk ödeme 2010 yılı Haziran ayında gerçekleştirildi. 2012 yılı Ekim ayı sonu itibarıyla Bakanlığımızca 511 adet firmaya yaklaşık olarak 55 milyon lira aktarım yapıldı. Buna ilave olarak, sigorta primi işveren hissesi desteğinin uygulanmasına yönelik olarak da gerekli düzenlemeler yapıldı. Anılan destekten 276 firmada çalışan yaklaşık 19 bin kişinin yararlandırılmasına başlanıldı. Ayrıca, yeni teşvik sistemiyle birlikte tersanelerin gemi inşa yatırımlarında uygulanmaya başlayan sigorta primi işveren hissesi desteği kapsamında Ekim ayı sonu itibarıyla 8 firma, 16 gemi inşasında bin 64 kişi için söz konusu destekten yararlanıyor.''
Damping ve Sübvansiyon
Bakan Çağlayan, yurtiçine uluslararası doğrudan yatırımların 2003'ten bugüne kadar geçen sürede toplam 119,3 milyar dolara ulaştığını belirterek, OECD ülkelerine, G-20 ülkelerine ve AB ülkelerine sermaye girişlerinde azalma varken Türkiye'de artış olduğunu vurguladı. Yerli sanayinin artan ithalattan ve haksız dış rekabetten korunmasını sağlayan dampinge karşı vergi ve korunma önlemlerini etkin bir şekilde uyguladıklarının altını çizen Çağlayan, bu bağlamda, 2012'de 7'si nihai gözden geçirme olmak üzere 20 adet damping soruşturmasının açıldığını, 2012'de dampinge karşı 13 adet kesin önlemin yürürlüğe konulduğunu, bugün itibariyle 117 adet damping ve sübvansiyona karşı kesin önlem uygulandığını anlattı. Bakan Çağlayan, bütün bu amaçlar ve faaliyetler doğrultusunda kullanılmak üzere Ekonomi Bakanlığı'nın 2013 yılı bütçesinin toplam 1 milyar 371 milyon 590 bin lira olduğunu belirterek, ''Bunun 159 milyon 103 bin lirası personel giderlerine, 16 milyon 673 bin lirası sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderlerine, 40 milyon 647 Bin lirası mal ve hizmet alım giderlerine, 1 milyar 138 milyon 817 bin lirası cari transferlere, 15 milyon 350 bin lirası sermaye giderlerine ve 1 milyon lirası borç verme tertibine tahsis edilmiştir'' diye konuştu.