‘Tıkır tıkır’ çalışarak 2023 yılında ihracatta 100 milyar dolara ulaşmayı hedefleyen Türkiye makine ve aksamları sanayinin, bu misyonu doğrultusunda belirlediği 39 maddelik eylem planında lojistik beklentiler de önemli bir yer tutuyor. Lojistikte maliyetleri azaltacak ve altyapısal engelleri kaldıracak düzenlemeler üzerinde çalışan sektörün masasında bu kapsamda İhtisas OSB’sinin kurulması, özellikle deniz ve demiryolu taşımacılığının geliştirilmesi gibi öneriler de bulunuyor. Kurulacak lojistik merkezlerin de sektör açısından son derece önemli olduğuna dikkat çeken Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği ve aynı zamanda Makine Tanıtım Grubu Başkanı Adnan Dalgakıran, ihracat ile lojistik süreçlerdeki yeni dönem hedeflerini ve beklentilerini UTA Lojistik’e değerlendirdi.
Türk makine sanayi bugün global pazarda Türkiye’yi nasıl temsil ediyor? Sektör Türkiye’nin ihracatından ne kadarlık bir pay alıyor?
Dünyada gelişmiş ülkelerin lokomotif sektörü olan makine ve aksamları sanayi, Türkiye’de de giderek daha fazla stratejik öneme sahip bir sektör haline geldi. Türkiye, Avrupa’nın 6. en büyük makine imalatçısı konumunda ve ürünleri lider ülkeler tarafından tercih ediliyor. Ülkemiz makine sektörünün en önemli ihraç pazarı olan Avrupa, yüksek maliyetlerden dolayı orta ve orta üstü teknoloji üretimlerini mutlaka avantajlı ülkelere kaydırmak zorunda. Bu noktada ilk akla gelen yer Uzakdoğu gibi görünse de yatırımların Türkiye’ye çekilme imkanı çok büyük. Buna göre planlamalar yapılırsa Avrupa'dan çok ciddi yatırımlar gelecektir. Bunun için de ara malı yatırımı için teşvik mekanizması hayata geçirilmelidir. Türk makine sektörü, rakip ülkelerde fabrika kapattıracak düzeyde imalat yapabileceğini kanıtlamıştır.
Ancak bu potansiyele rağmen Türk makine sektörü halen gerek dünya sektör ihracatında gerekse Türkiye genel ihracatında istenilen paylara sahip değil... Türk makine sektörü dünya sektör ihracatının bugün %0,6’sını, Türkiye genel ihracatının da %9’unu oluşturmakta. Biz de hem Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği hem de Makine Tanıtım Grubu olarak bu oranları artırmak için çalışıyoruz, aşılması gereken sorunları çözmek için elimizden geleni yapıyoruz.

ÜRETİMİN YARISI İHRAÇ EDİLİYOR
Sektörünüzün son yıllardaki ihracat grafiğini hakkında bilgi verir misiniz? Bu çerçevede 2012 sektör açısından nasıl bir yıldı?
Türkiye’nin 84. fasıl itibarıyla 2001 yılında 1,7 milyar dolar gerçekleşen makine ihracatı, yıllık ortalama %22,8 artışla 2011 yılında 12 milyar dolara ulaştı. Bu oran, söz konusu dönemde Türkiye’nin genel ihracatının yıllık artış oranı olan ’un üzerindedir. Makine ve aksamları sektörü tamamı itibariyle 2012 yılı ihracatımız ise 14 milyar dolar seviyelerine ulaştı. Türk makine sektöründe ihracatın ithalatı karşılama oranı ise son on yılda %27 seviyesinden %43 seviyelerine çıktı.
Bununla birlikte sektörün üretimi ise 10 yılda 2 kattan fazla artış gösterdi. Türk makine sanayinde 2011 yılında imalat değerinin 25 milyar dolar civarında olduğu dikkate alınırsa, imalatın yaklaşık yarısı ihraç ediliyor denebilir. Sektörün ihracatının 2013 yılında 18 milyar doları aşmasını hedefliyoruz ve en önemli ihraç pazarımız Almanya başta olmak üzere belirlediğimiz program dahilinde çeşitli ülkelere yönelik tanıtım faaliyetlerimizi yoğunlaştıracağız.
Peki ihracatta en fazla artış kaydedilen pazarlar hangileri oldu?
Önde gelen ilk on ihraç pazarımız Almanya, İngiltere, ABD, Fransa, Irak, Rusya, İtalya, İran, Azerbaycan, Romanya olarak sayılabilir. 2012 yılında 2011’e kıyasla bu on ülke arasında en fazla artış ABD’ye yönelik ihracatta kaydedildi. Irak, İngiltere, Azerbaycan’a ihracatta da artış söz konusu. Sektör ihracatının ’sını oluşturan Almanya’ya da Avrupa ülkelerinde 2012 yılında yaşanan daralmaya rağmen makine sektörü ihracatımızda oranında bir artış oldu. Tarım ve ormancılık makineleri, türbinler, turbojetler, hidrolik silindirler, yük kaldırma, taşıma, istif makineleri, plastik işleme makineleri ihracatında artış görülen ürün gruplarından bazıları.  

SAĞLIKLI BİR ULAŞIM PROFİLİ OLUŞTURULMALI
Makine sanayinde lojistik süreçler nasıl bir öneme sahip? Sektör şirketlerinin bu alanda çözüm arayan sorunları neler?
Sektörün ihracatında ağırlık, karayolu ve denizyolu taşımacılığında… Taşımacılık ağında yaşanan genel sorunlar, özellikle denize açılımı olmayan kentlerin rekabet gücünü olumsuz etkiliyor. Demiryolu, karayolu, hava ve denizyolunu birleştiren sağlıklı ve iyi işleyen bir ulaşım profilinin oluşturulması için ülke olarak hızlı davranmamız gerekiyor. Biz de Birlik olarak gerek lojistik köylerin oluşturulması gerekse demiryolu taşımacılığının geliştirilmesi için ilgili kuruluşlarla temas halinde çalışıyoruz.
İHTİSAS OSB’LERLE LOJİSTİK MALİYETLER DE DÜŞECEK
Katma değeri ve marka değeri yüksek, sürdürülebilir büyüme ve ölçek ekonomisinin avantajlarını yakalamış, teknoloji odaklı, kalite ve güven unsurlarını ön plana çıkaran bir sektöre dönüşüm için çalışmalara devam eden makine sektörü, dünya liginde ön sıralarda yer almak için çok sayıda proje yürütüyor. Adnan Dalgakıran’ın verdiği bilgilere göre, Makine Strateji Belgesi’nde, lojistik ve altyapıya ilişkin, yatırım maliyetlerinin  azaltılması ve altyapının  geliştirilmesi için arsa maliyetlerinin düşürülmesi amacıyla makine ihtisas OSB  kurulması, OSB’lerde tahsislerin uygun şartlarda olması hususunun değerlendirilmesi; makine sektöründe alt mal grupları özelinde kümelenme projeleri hazırlanması ve desteklenmesi ve makine ana sanayi ve yan sanayi işbirlikleri geliştirilmesi gibi başlıklar yer alıyor. Dalgakıran, “Hedefimize ulaşmak için de ülke olarak tüm ilgili kurumlarla ortaklaşa çalışıp, bu alanlarda ilerlememiz ve mevcut sıkıntıları aşmamız gerekiyor” diyor.

SEKTÖR KÜNYESİ
MAKİNE
2012 İhracatı: 14 milyar dolar
2013 Hedefi: 18 milyar dolar
En Fazla İhracat Yapılan Ülke: Almanya
İhracatta En Fazla Artış Kaydedilen Ülke: ABD
Lojistik Beklenti: Lojistik Merkezler ve İhtisas OSB’lerin kurulması