Dönüşümün Türkiye'ye maliyetinin 400, İstanbul'a düşen rakamın da 100 milyar dolar olduğu öngörülüyor. Öte yandan kentsel dönüşüm, İstanbul'un çehresini değiştirecek projeler yığınından sadece bir bölümü. Ulaştırma Bakanlığı'nın dev metro, köprü ve tüp geçit projeleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin çevre düzenlemeleriyle ulaşım çalışmaları da eklendiğinde mega kentin görüntüsü baştan aşağı değişecek.

İşte İstanbul'u baştan aşağıya değiştirecek o projeler ve ayrıntıları.

Galataport

Hükümet, yargıya takılan Galataport Projesi'ni hayata geçirme konusunda ısrarlı. Galataport'un bir de isim sıkıntısı var. Liman anlamına gelen Galata ismini projede kullanmak isteyenler Galataport ismini bütün haklarıyla tescilleten Hayati Şanlı ve Mehmet Ferec Balcı ile anlaşmak zorunda. İki girişici bunun ticari bir yatırım olduğunu ve ihaleyi alacak olan firma ile anlaşmaya hazır olduklarını söylüyor. Bu yıl içinde tekrar ihale edilmesi amaçlanan proje, kruvazör tipi gemilerin yanaşacağı limanı ve arka planda da çeşitli konaklama, alışveriş merkezleriyle kültürel faaliyetlerin yapılabileceği bir yaşam alanını kapsıyor. Proje, Karaköy Salıpazarı hattında bir kilometre uzunluğunda olacak ve 102 dönüm alanı kapsayan sahil şeridi üzerinde gerçekleştirilecek.

Haydarpaşa

İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile TCDD arasında imzalanan protokolle hazırlıklarına başlanan proje, Haydarpaşa Garı, Kadıköy Meydanı ve Harem Otogarı'nın bulunduğu bölgenin kültür, turizm ve ticaret alanına dönüştürülerek korunmasını amaçlıyor. Yaklaşık 1.3 milyon metrekarelik alan üzerinde ofisler, oteller, kongre ve kültür merkezi, konutlar, spor merkezleri ve otopark yer alması planlanıyor. Tarihi Haydarpaşa Gar Binası'nın kültür merkezi veya otel olarak hizmet vermesi düşünülüyor.

Kanal istanbul

Başbakan Erdoğan tarafından seçimlerden önce açıklanan proje Avrupa Yakası'nda hayata geçirilecek. Karadeniz ile Marmara Denizi arasında yapay bir suyolu açılmasını öngören ve kamuoyunda "çılgın proje" olarak adlandırılan çalışmanın amacı İstanbul Boğazı'ndaki gemi trafiğini rahatlatmak. Kanalın Marmara Denizi ile birleştiği noktada 2023 yılma kadar kurulması öngörülen iki yeni kentten biri bu alanda yer alacak. Kanalın uzunluğu 40-45 km, genişliği yüzeyde 145-150 metre, tabanda ise yaklaşık 125 metre olacak. Suyun derinliğinin 25 metre olması planlanıyor. Kanalla birlikte İstanbul Boğazı tanker trafiğine tümüyle kapanacak, İstanbul'da iki yeni yarımada, yeni bir de ada oluşacak. Ayrıca maliyetinin 10 milyar dolan aşacağı düşünülen kanal inşaatı sırasında çıkarılan topraklar, büyük bir havalimanı ve liman yapımında kullanılacak.

Marmaray

İki kıtayı deniz altından demiryoluyla bağlayacak projeyle İstanbul'un ulaşım sorunlarına uzun süreli çözüm sağlanacak. 100 yıllık tasarım ömrüne sahip proje sayesinde Boğaz'ın iki yakası arasındaki ulaşım dört dakikaya inecek. Belediyenin metro ve tramvay sistemleriyle entegre edilecek ve toplam uzunluğu 76 kilometre olacak çalışmada batırma tüp tünel bölümü 1,4, yaklaşım tünelleri 12,2 ve iyileştirilecek. Yüzeysel metro hattın uzunluğu ise yaklaşık 63 kilometre olacak. Üç etaptan oluşan projenin tüp geçiş ve istasyonları 3,3 milyar liraya, banliyö hatlarının rehabilitasyonu 1 milyar euro'ya, araç alımı 586 milyon euro'ya ve müşavirlik hizmetleri de 264 milyon liraya mal oluyor.

Tüp Geçit

Geçtiğimiz yıl temeli atılan ve 2015'te tamamlanması planlanan tüp geçit, ikişer şeritli iki katlı olarak inşa edilecek. İstanbul'un her iki yakasını deniz altından birleştirecek tüp geçidi yalnızca küçük otobüs, minibüs ve otomobiller kullanacak. Yap-işlet-devret modeliyle ihale edilen geçidin işletim süresi 26 yıl olacak. Yatırım tutarı 1 milyar 75 milyon dolar olan tüp geçidi günde 90 bin araç kullanacak.

Üçüncü köprü

Proje iki bölümden oluşuyor. Üçüncü köprü ve 95 kilometrelik bağlantı yolları yap-işlet-devret modeliyle gerçekleştirilecek. 300 kilometrelik otoyol bölümü ise kamu kaynağıyla inşa edilecek. Transit geçişlerin üçüncü köprü güzergahına kaydırılarak İstanbul trafiğinin nefes alması planlanıyor.

Üçüncü havaalanı

İstanbul'a yapılacak üçüncü havaalanının Türkiye'nin en büyük havalimanı olması düşünülüyor. Avrupa yakasına kurulacak yıllık 60 milyon yolcu kapasitesine sahip olacak havalimanının kesin yeri önümüzdeki aylarda açıklanacak. Havalimanının 2020 yılından önce tamamlanması bekleniyor.

Havaray

1.5 metre yüksekliğinde sütunlar üzerinde caddeyi işgal etmeden kurulacak havaray ya da monoray sistemiyle saatte 15 bin yolcu taşınması planlanıyor. Düşünülen hatlar ise Kartal-D 100, Ataşehir-Ümraniye, Zincirlikuyu-Beşiktaş-Rumeli Hisarüstü, Sabiha Gökçen Havalimanı-Formula, Maltepe-Başıbüyük, 4. Levent-Levent ve Sefaköy Havalimanı.

DA VINCI Köprüsü

Leonardo da Vinci'nin 1502 yılında Haliç için tasarladığı köprünün "Eyüp-Sütlüce" arasına yapılması planlanıyor.

Teleferik

Boğaz'a ve Haliç'e teleferik yapılmasıyla ilgili fizibilite çalışmaları sürüyor. Zincirlikuyu-Altunizade-Çamlıca Tepesi ile Rumeli Hisarı-Otağtepe alternatifi üzerinde etüt çalışmaları devam ederken, Haliç'te ise Rami Kışlası Eyüp ile Sütlüce arasında teleferik projesi planlanıyor.

Turistik ekspres tramvay: Cruise gemileriyle gelen turistlerin, Karaköy Limanı'ndan Sultanahmet'e tramvayla getirilip götürülmesi amaçlanıyor. İkili dizi şeklinde çalışan tramvaylarla tek seferde 500 yolcu taşınması hedefleniyor.

Kentsel dönüşüm

Tarlabaşı: Proje Alanı, Tarlabaşı'nda bulunan dokuz ada, yaklaşık 2 bin metrekare alana oturmuş 210'u tescilli toplam 278 bina ve bunların arasındaki sokakları ve altyapıyı kapsıyor. Yenileme işini 2007'de gerçekleşen ihaleyi kazanan GAP İnşaat yürütüyor.

Sulukule: Fatih ile Büyükşehir Belediyesi ve TOKİ'nin ortak yürüttüğü projenin protokolü 2005 Eylül ayında imzalandı. Projeyle, sur içinde yer alan Neslişah ve Hatice Sultan (Sulukule) mahallelerinin tarihi kent dokusuyla uyumlu, tarihi yarımadanın kentsel ve mimari mirasına uygun sağlıklı binalarla ve altyapıyla yenilenmesi amaçlanıyor. 12 adada 10 sokak ve üç caddeden oluşan proje alanında 354 parsel, 22 tescilli eser yer alıyor.

Fikirtepe: 48 bin nüfuslu ve 6 bin 341 binanın yer aldığı 131 hektarlık bölgede, sağlıksız konutların iyileştirilmesi ve kentsel yaşam standartlarının yükseltilmesi planlanıyor.

Okmeydanı: 175,5 hektarlık 70 bin nüfuslu bölgede, mülkiyet vakıflardan Hazine'ye geçti, İBB'ye ve ilçe belediyesine geçmesi için çalışma başlatıldı. Şimdiye kadar 561 mülk ilçe belediyesine geçerken, 2000'in üzerinde mülkün İBB'ye geçmesi için işlemler devam ediyor.

Bayrampaşa: 11,3 hektar alan üzerinde 4 bin konutluk ve toplam 16 bin kişinin yaşayabileceği yeni bir yaşam alanının oluşturulması planlanıyor. Alan içerisine, kapalı otoparklar, sağlık alanları, yeşil alanlar, ve afet alanlarında kullanılabilecek sığınaklar yapılacak.

Zeytinburnu Sümer Mahallesi: Sümer Mahallesi'nde gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında, 1038 konut yıkılarak yerine 1536 depreme dayanıldı konut inşa edilecek.

Kayabaşı: Kayabaşı'nda depreme dayanıldı 60 bin konutun yapılması planlanıyor. TOKİ ve KİPTAŞ'ın yürüttüğü projenin ilk etabının iki, tamamının ise üç yılda bitirilmesi amaçlanıyor.

Kartal: Kartal'da 330 hektarlık alandaki projeyle bölgede nitelikli iş gücünü barındıran, bir ticaret merkezi oluşturulacak. Kartal'dan Gebze'ye kadar uzanacak merkez Ankara'nın nüfusu kadar olan 4.5 milyon kişiye hitap edecek. 5 milyar dolarlık yatırımla 100 bin çalışanın olacağı modern bir merkez kurulacak.

Maltepe-Dragos: Proje kapsamında 31.5 hektarlık alanda, dini tesis, ilköğretim, idari tesis, sağlık tesisi, konut, ticarethane, spor alanları yapılacak. Projenin hizmet edeceği nüfusun 200 bin, yaratacağı iş kapasitesinin 10 bin kişi olması bekleniyor.

Ayamama Basın Aksı: 230 hektarlık alanda bulunan sanayi ve lojistik alanları turizm ve ticaret alanlarına dönüştürülecek. Ayamama Deresi'nin dört kilometrekarelik kısmı ıslah edilerek taşlan tehlikesi ortadan kaldırılacak.

Küçükçekmece-Ayazma: İBB, TOKİ ve Küçükçekmece Belediyesi işbirliğiyle gerçekleşen proje kapsamında 6 bin 500 konut yapılması planlanıyor. Faaliyetleri yürütülen proje kapsamında bugüne kadar üç bine yakın aile yeni evlerine kavuştu.

Avcılar İç Dış Kumsal Alanı: Proje Küçükçekmece, Avcılar ve Bakırköy sınırlan içinde 180 hektarlık alanı kapsıyor. Rekreasyon amaçlı proje kapsamında bölgedeki depremi riskinin ortadan kaldırılması amaçlanıyor.

Beyoğlu-Perşembe Pazarı: 8,5 hektarlık alanda yer alan eski eserler ve bedesten, çarşı gibi yapılar ticaret, hizmet ve kültürel tesis alanı fonksiyonlarına ayrıldı. Kamulaştırılması yapılanlar yeşil alan olarak korunacak.

Süleymaniye: Toplam alanı 939 bin metrekare olan proje kapsamında bölgedeki binaların bakım ve yenilenmesi yapılıyor. Süleymaniye ve çevresinde 728 tescilli, 1238 tescilsiz yapı bulunuyor.

Diğer kentsel dönüşüm projeleri

Esenler, (Dörtyol Mevkii), Tavukçu Deresi, E-5 - TEM arası, Zeytinburnu (Merkezefendi), Sultangazi, Eyüp-Alibeyköy Haliç Bölgesi (Mermer fabrikaları alanı), Bayrampaşa (Eski cezaevi alanı), Bağcılar (Göztepe Mahallesi), Fatih, Resneli, Kayaşehir, Başakşehir (Hoşdere Köyü), verilmesi düşünülüyor. Ayrıca Sultan III. Selim (1789-1809) döneminde yapılan ve 1940 yılında yıkılan eski Topçu Kışlası'nın da proje kapsamında yeniden inşa edilerek kültür merkezi ve sanat galerisi olarak hizmet vermesi düşünülüyor.

Olimpiyat projeleri

2020 Olimpiyatları ile "Medeniyetler ittifakı ve olimpiyat ruhuyla iki kıtayı buluşturuyoruz" mesajını vermeyi hedefleyen İstanbul'un organizasyona ev sahipliği yapması halinde mega projeler başlayacak. İstanbul'un eşsiz bir olimpiyat şehrine dönüştürülmesi hedeflenirken kent, ulaşım, şehirleşme ve turizm yatırımlarıyla yenilenecek. Kentsel dönüşüm, Kanal İstanbul ve İki Şehir projelerinin yanı sıra İstanbul, 1 milyon seyirciyle olimpiyat rekorlarını altüst etmeyi hedefliyor. Adaylık dosyasında tüm bu projeler sıralanırken, İstanbul'daki tüm tesislerin çağdaş standartlara uygun olması için yenileneceği vaat ediliyor. Ayrıca yeni yapılacak kapalı yüzme havuzu ve tenis kortunun dünyadaki benzerlerinin çok ötesine geçeceği belirtiliyor. TOKİ'nin yapacağı tenis kompleksinin maliyetinin Türk Telekom Arena'ya yakın olacağı öngörülüyor. Adaylık dosyasında açılış ve kapanış törenleri için de etkileyici projeler yer alıyor. Bu kapsamda Marmara'dan Karadeniz'e kadar iki yakanın baştan sona süslenmesi düşünülüyor.

Çamlıca TV kulesi

Çamlıca'da görüntü kirliliği yaratan mevcut kulelerin kaldırılıp yerine yeni yapılacak kulenin yüksekliği 340 metre olarak belirlendi. Ulusal proje yarışması sonucunda birinciliği kazanan projenin maliyetini Ulaştırma Bakanlığı karşılayacak.

Finans merkezi

İstanbul'u New York ve Londra gibi uluslararası bir finans merkezi haline getirmeyi amaçlayan projenin inşaatına önümüzdeki aylarda başlanması ve üç yılda tamamlanması planlanıyor. Ataşehir'de yaklaşık 800 bin metrekarelik alana inşa edilecek İstanbul Finans Merkezi, 2,5-3 milyar dolarlık proje büyüklüğüne sahip olacak. Proje sahasında 18 bin 457 metrekare alanda Vakıfbank Genel Müdürlüğü, 57 bin 561 metrekare üzerinde Halkbank Genel Müdürlüğü, 54 bin 390 metrekare üzerinde Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü, 43 bin 434 metrekare üzerinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, 25 bin metrekare üzerinde ise Sermaye Piyasası Kurulu binaları inşa edilecek. Yaklaşık 2,5 milyon metrekarelik inşaat alanının 560 bin metrekaresi ofis, 90 bin metrekaresi alışveriş merkezleri, 70 bin metrekaresi otel, 60 bin metrekaresi rezidans olacak. Ayrıca iki bin kişi kapasiteli bir kongre merkezi yapılacak.

Taksim meydanı yayalaştırma

Proje kapsamında Taksim Meydanı'nda trafiğin yeraltına alınması planlanıyor. Otobüs duraklarının yeraltına alınarak altgeçitten meydana yaya çıkışları yapılacak.

Kadıköy meydanı

Kadıköy-Kartal Metrosu'nun işletmeye açılmasıyla birlikte Kadıköy Meydanı yayalaştırılıyor. Rıhtım Caddesi, Haldun Taner Tiyatrosu'ndan itibaren araç trafiğine kapatılacak ve Kadıköy İstasyonu'nun bulunduğu bölge yayaların kullanımında olacak. Otobüs ve dolmuş duraklan olarak kullanılan alanlarının da yayalaştırma bölgesine katılmasıyla 60 bin metrekare büyüklüğünde bir meydan yayalaştırılmış olacak.

Levent şanzelize

Büyükdere Caddesi'nin yayalaştırılarak bölgeye Paris'in ünlü Şanzelize Caddesi'nin bir benzerinin yapılması amaçlanıyor. Bu kapsamda Zincirlikuyu üst geçit köprüsüyle Gültepe kavşağı arasındaki bir kilometrelik bölümde trafik yeraltına indirilerek, 40 bin metrekarelik alanın yayalaştırılması planlanıyor.

Beşiktaş meydanı

Barbaros Bulvarı ile Dolmabahçe Caddesi ve Çırağan Caddesi arasında trafik yer altına alınacak. Kabataş-Mahmutbey Metrosu, Bağcılar-Olimpiyatköy Metrosu'na entegre olacak. Köyiçi bölgesinin denizle bütünleşmesi sağlanacak.

Üsküdar meydanı

Üsküdar Meydanı sahil yolu, Harem ve Kuzguncuk'tan kapatılacak. Selman-i Pak Caddesi ile Paşalimanı Caddesi arasına 300 metre uzunluğunda karayolu tüneli yapılacak.

Cendere teknoloji vaadisi

Projenin Kağıthane ve Şişli sınırlarında toplam 230 hektarlık bir alanda hayata geçirilmesi planlanıyor. Burada üniversiteler için alanlar, Ar-Ge birimleri, ileri teknoloji enstitülerilerinin yer alması düşünülüyor. Ayrıca, biyoteknoloji, ilaç endüstrisi ve bilgi teknolojileri alanlarında faaliyet gösterecek kuruluşlar yer alacak.

İki şehir hastanesi

Her iki yakada iki ihtisas hastanesi kurulacak. Avrupa yakasındaki 2 bin yataklı hastanenin İkitelli'de Olimpiyat Stadı'nın yanına 1,2 milyon metrekarelik alan üzerine yapılması planlanıyor. Anadolu yakasında ise henüz yer tespiti yapılabilmiş değil. Ancak Maltepe bölgesi üzerinde duruluyor.

İki yeni şehir

Deprem riskine karşı kurulması planlanan şehirlerden biri Avrupa diğeri de Anadolu yakasında yer bulacak. Başbakan Tayyip Erdoğan'ın seçim vaatleri arasında yer alan şehirlerden Avrupa yakasındaki Karadeniz kıyısında maden ocaklarının bulunduğu bölgede 40 hektarlık alan üzerine kurulacak. Anadolu yakası için yer tarifi yapmayan Başbakan Erdoğan, her iki şehirde birer milyon kişinin iskan edilmesinin planladığını söylemişti.